Kalp yetmezliği kardiak yetmezlik pompa yetersizliği « : Kasım 15, 2008, 12:47:33 ÖS »

[Admin]

Kalp yetmezliği kardiak yetmezlik pompa yetersizliği



Kalp
yetmezliği kalbin kanı pompalama yeteneğinin kaybolması yani dokulara
yeterli kan ve oksijenin gitmemesi durumudur. Kendi basma özgül bir
hastalık olmamakla birlikte, yaygın ve ciddi sorunlara yol açabileceği
için önemlidir.Kalp yetmezliği kalbin yeterince çalışmaması anlamına
gelir. Kalbin işlevsel yeteneklerinin azaldığı bazı kalp
hastalıklarında kalp yeterli çalışabilmek için düzenleyici süreçler
geliştirir. Bu durumda kalp yetmezliği engellenmiş olur. Örneğin
taşikardi, yani kalbin dakikada atım sayısının hızlanması böyle bir
süreçtir. Her kasılmada gerekli miktarda kanı vücuda pompalayamayan
kalp, bu yetersizliği karşılamak için daha sık kasılır. Bir başka
düzeltici süreç
de kalp karıncıklarının genişlemesidir. Böylelikle
karıncıklardaki kan miktarı artar. Bu durumda, güçsüz kalmış olan
kalbin, normal miktardaki kanı bile atmakta zorluk çekerken, daha çok
kanı vücuda pompalamakta yetersiz kalacağı düşünülebilir. Oysa kalp
kası liflerinin gerilmesi daha büyük bir güçle kasılmalarına yol açar.
Başka bir deyişle kalp boşluklarının genişlemesi sonucunda gerilen kalp
kası lifleri yüksek bir güçle kasılır. Ayrıca kalp boşluklarının
genişlemesine her zaman aşın büyüme (hipertrofi) eşlik eder. Olağan
koşullara göre daha çok güç harcaması gereken kas lifleri büyüyüp
kalınlaşırlar; böylece kasılabilme yetenekleri önemli ölçüde artar.
Kalp boşluklarının genişlemesi, bir açıdan kalbin yeterli çalışmasını
sağlasa da, birçok sakıncayı da birlikte getirir.
ikincil önem
taşıyan bir başka düzenleyici süreç ise, karaciğer ve dalak gibi
organlarda depolanmış durumdaki kanın genel dolaşıma aktarılmasıdır.
Dokulara az miktarda kan gelmesi durumunda, kılcal damar ağı bakımından
zengin organlarda depolanmış kırmızı kan hücreleri genel dolaşıma
aktarılır. Bu süreç de, sonuçta kalbin daha çok çalışmasına yol açar.



HASTALIĞIN BELİRTİLERİ
Tedavinin zamanında başlamasını sağlamak ve hastalığın ağırlaşmasını önlemek açısından başlangıç belirtilerim bilmek önemlidir.
Hastalık
ani ve şiddetli bir güç harcandıktan sonra ortaya çıkabilir. Önceleri
belirtisiz seyreden hastalık, şiddetli güç harcanması sonucunda
dengelerin altüst olmasıyla belirti vermeye başlar. Ama genel olarak
yavaş ilerleyen hastalığın önceleri hafif olan belirtileri giderek
şiddetlenir. Sağlık durumu iyi olan bir kişi güç harcamayı gerektiren
işleri başarıyla tamamlayamaz. Hastalar soğuk havada bir merdiven
çıkarken ya da yokuş yukarı yürürken zorlanmaya başlarlar. Solunum
zorlaşır ve hasta ya adımlarım yavaşlatmak ya da durmak zorunda kalır.
Bu durum önceleri hastayı biraz şaşırtsa da, pek önem vermez, olayı bir
anlık yorgunluğa bağla¤¤¤¤¤ geçiştirir. Bundan sonra, uyarıcı bir başka
belirti ortaya çıkar: Yorucu bir günün sonunda ayak bileklerinde şişme
(ödem) ortaya çıkar. Şişler hamur kıvamındadır ve sabah saatlerinde
kaybolur. Nefes darlığı ve şişme önceleri hafiftir;
ileri dönemlerde
ise çok şiddetli ve ağır bir tablonun gelişimine yol açarak kalp
yetmezliğinin en önemli iki belirtisin! oluştururlar. Daha sonra
tabloya eklenen morarma özellikle yüz, el ve ayakların kırmızı-mor bir
renk almasına yol açar. Zamanında tedavi edilmezse belirtiler giderek
şiddetlenir. Nefes darlığı artık basit hareketlerde de görülür;
ayaklardaki
şişlikler giderek artar ve bacaktan yukarı doğru yayılır, morarma da
iyice belirginleşir. Kalp yetersizliğinin en ileri aşamasında nefes
darlığı dinlenme sırasında da görülür; şişme, bacakların dışındaki
bölgelere de, örneğin kama, erkeklerde cinsel organlara ve hatta göğse
yayılır; morarma ileri derecede yoğunlaşır.
Bu belirtilerle birlikte
ikincil olarak, kalp astımı ya da akciğer ödemi (akciğerlerde sıvı
birikimi) görülür. Ani gelişen bu durum boğulmaya benzer bir izlenim
yaratan ciddi bir tablodur.
Belirtilerin nasıl ortaya çıktığım
anlayabilmek için, yetersizlik halindeki kalp ve dolaşım sisteminin
hangi koşullar altında bulunduğunu açıklamak gerekir. Kalp, içerdiği
kanın tümünü pompalayamaz. Her kasılmada gerekenden daha az miktarda
kanı damarlara vererek daha az enerji harcar. Sonuçta kanın dolaşma
hızı giderek azalır ve morarma gelişir. Hastalığın ağırlığına göre,
kalbin pompalayamadığı az ya da çok miktarda kanın karıncık içinde
kalması sonucunda karıncık içi basınç artar. Bu basınçtan ötürü,
dokulardan gelen toplardamar kanının sağ karıncığa, akciğer
toplardamarından gelen kanın da sol karıncığa boşalması engellenir.
Sonuçta büyük dolaşımın toplardamar sisteminde basınç artışı ve ödemler
ortaya çıkar. Küçük dolaşımdaki basınç artışı ise akciğer ödemine ve
nefes darlığına neden olur.


-Nefes Darlığı
Kalp
yetmezliğinin hastalık tablosunu başlatan ilk belirti nefes darlığıdır.
Hastanın kalp-dolaşım sistemindeki bozukluk açısından büyük önem taşır.
Bazı olgularda ise oksijen azalması ve karbon dioksit artışının (çok
ağır olgular dışında kan gazları değerleri normaldir) solunum
merkezlerim uyarması da nefes darlığına yol açabilir.
Ama nefes
darlığının temel nedeni, akciğerde kan göllenmesi, yani akciğer
damarlarında aşın kan birikmesidir. Benzer bir durum olan, büyük
dolaşımın toplardamar sistemindeki basınç artışı da, daha önce
belirtildiği gibi, kalbe gelen bütün kanın vücuda pompalanamamasının
sonucudur. Aynı süreç kanın küçük dolaşımdan kalbe gelmesini de
engeller. Solunum sistemindeki gaz alışverişi ve akciğer hareketleri de
önemli ölçüde engellenir; solunum güçleşir. Kalp hastaları akciğerdeki
sıvı birikimim azaltmak için daha uygun bir duruş seçer, yan oturur ya
da oturur bir konum alırlar (ortopneik durum). Ağır kalp yetmezliğinde
hastalar, geceleri yatakta yatmak yerine koltukta oturmayı tercih
ederler.


-Akciğer Ödemi
Akut sol karıncık yetmezliği
nöbetidir. Kalp yetmezliği, hastalığın nedenine göre, karıncıklardan
birinde ortaya çıkar. Kasılma yeteneğinin azalması öncelikle sol
karıncığı ilgilendiriyorsa, kalbe toplardamarlar ile vücuttan önemli
miktarda kan geldiğinden sağ karıncık bu kam akciğerlere yollamayı
başarabilir, akciğer engelim aşan kan sol karıncığa ulaşabilir, ama sol
karıncık bu kanın hepsini aorta pompalayamaz. Böylece sol karıncığın
gerisinde yani akciğer ağacında kan göllenmeye başlar, yani akut
akciğer ödemi (göllenmesi) gelişir.
Bu koşullarda kalp astımı adı
verilen bir nefes darlığı nöbeti ortaya çıkar. Bu nöbet hemen durmazsa,
aşırı miktarda kan birikiminden ve oksijen eksikliğinden ötürü çok
büyük bir yük altında bulunan akciğer damarlarından açığa çıkan sıvı
hava keseciklerim (alveol) doldurur ve kan ile hava arasındaki normal
alışverişi önemli ölçüde bozar; böylece kanın oksijen içeriği daha da
azalır. Bu duruma akciğer ödemi denir. Solunum giderek zorlaşır ve
hastanın boğulmaya karşı verdiği korku dolu bir mücadeleye dönüşür.
Vücut
yatar durumdayken toplardamarlardan kalbe dönen kan miktarı
arttığından, nefes darlığı nöbetleri daha çok geceleri görülür. Aynı
koşullarda vücudun alt bölümüne giden kan miktarı da azalır ve hasta bu
durumu gidermek için oturur vaziyet alarak ayaklarını yatağın
kenarından sarkıtır. Nöbet oldukça ağır seyretmekle birlikte, uygun
ilaçlarla denetlenebilir niteliktedir. Altta yatan kalp yetmezliği ne
kadar hafifse tablonun düzeltilmesi de o ölçüde kolaydır. Belirtiler
olguların çoğunda kısa sürede düzelir ama hasta bitkin düşer.


HASTALIĞIN NEDENLERİ
Daha
önce belirtildiği gibi kalp yetmezliği, kalbi olumsuz etkileyen çeşitli
hastalıklar sonucunda gelişmektedir. Bunların en önemlileri doğrudan
kalbi ilgilendiren mitral kapak (sol kulakçık ile sol karıncık
arasındaki kapak) yetmezliği ve darlığı ile aortun (daha doğrusu aortun
yarımay kapağının) yetmezliği ve darlığıdır. Bu kapak bozukluklarının
nedeni genellikle frengi ya da başka enfeksiyon hastalıkları, özellikle
de akut romatizmal ateştir. Uygulanacak tedavinin amacı kalp
yetmezliğim yenmektir.
Günümüzde önlenmesi oldukça zor olan bir
rahatsızlık da vücudun bütünü-nü etkileyen damar sertliğidir. Bu
hastalık atardamar duvarlarının sertleşmesi-ne, damarların
esnekliklerinin azalma-sına yol açar. Kalbin bu sert damarlara kanı
pompalaması güçleşir. Ama damar sertliğinin en önemli etkisi kalp kasım
besleyen atardamarların (kroner atardamarlar) etkilenmesiyle kalbin kan
akımının ve kalbe gelen oksijen miktarının azalmasıdır.
Kalp kası
iltihapları ve tiroit bezinin aşın hormon salgılaması da
(hipertiroidizm) belli oranlarda kalp yetmezliğine yol açan
hastalıklardır.


HASTALIĞIN TEDAVİSİ
Kalp yetmezliği
olgularında kullanılan oldukça etkili ilaçlar vardır. Bu ilaçlar birçok
insanın yaşamım kurtarmıştır. Bunların en önemlisi dijitaldir.
Kalp
yetmezliği hastaları için beslenmenin büyük önemi vardır. Öncelikle
alınan besin miktarı az olmalıdır. Hekimler ilk günlerde daha çok
şekerli su, portakal suyu, açık çay, sebze sulan gibi sulu besinler
önerir. Alınan besinler daha sonra aşamalı olarak artırılır ve günlük
besinler birkaç öğüne bölünerek verilir. Sindirim işlevi, kalbin yükünü
önemli ölçüde artırdığından besinlerin iyice çiğnenerek ve az miktarda
alınma-sı gerekir. Öncelikle yağlar önemli ölçüde kısıtlanmalıdır ve
hekim gerekli görürse ödemli olgularda tuz sınırlama-sı uygulanır.
Beslenmede tuz sınırlama-sı uygulandığında idrarla atılan su miktarı
artar, ödemler kaybolur ve kalbin yükü azalır. Kalp kası dokusunun
oksijenlenmesini engelleyen sigara bütünüyle kesilmelidir; kahveye izin
verilebilir.
Hekimin önerilerin! düzenli olarak uygulayan ve
ilaçlanm alan bir hasta başanyia tedavi edilebilir. Tedavi başa-nlı da
olsa, kalpte hastalık olduğu unutulmamalıdır. Dolayısıyla kalp
yetmezliğim ağırlaştıracak ağır bedensel güç
harcamaktan kaçınmak gerekir. Gerekli önlemleri alan hasta uzun yıllar yaşayabilir.