Sperm DNA kırıkları kısırlığa neden oluyor

[Admin]

Günümüzde kısırlığın farklı nedenleri olduğunu ve bu nedenlere göre
belirlenmiş tedavi yöntemleri olduğunu biliyoruz. Ancak tıptaki son
gelişmelere rağmen hala bazı çiftlerin bu tedavilerden yarar göremediği
de ortada. Bu noktada ise üreme hücrelerinin incelenmesinde
kullanılmaya başlanan yeni ileri teknikler ve testler devreye giriyor.
Son yıllarda özellikle erkek kaynaklı kısırlığın çözümünde oldukça
fazla sayıda çalışma yapılıyor ve spermlerle ilgili özellikler daha net
ortaya konmaya devam ediliyor.

Bu araştırmaların içinde olan
Maya Tüp Bebek Merkezi Laboratuar Sorumlusu Dr. Enver Kerem Dirican,
“spermlerde oluşan DNA kırıkları nedir, daha sık kimlerde görülür,
alınabilecek önlemler ve yapılması gerekli testler nelerdir” gibi
sorulara, bugüne kadar bu konuda gerçekleştirdiği çalışmaların da
ışığında cevap verdi.

Düşük kaliteli spermler, tüp bebek tedavisinde üreme başarısını azaltıyor

Günümüzün
en önemli problemlerinden birisi de, görülme sıklığı giderek artan
“düşük kaliteli spermler”in dünyaya bir bebek getirmede yetersiz
kalmasıdır. Yapılan çalışmalar, tüp bebek tedavilerinde bazı çiftlerin
mutlu sona daha kolay ulaştıklarını bazılarının ise istenen sonucu
alamadığını gösteriyor. Bu noktada, tüp bebek tedavilerinde yumurtaları
döllendirmek için kullanılan sperm hücrelerinin kalitelerinin bozuk
olmasının etkili olduğu ortaya konmuş ve bu çiftlerde, sperm DNA'sında
kırıkların arttığı görülmüştür.

Spermler de insan gibi hasta olabilmekte, kırılgan olabilmektedir: Sperm DNA zincir kırıkları

Sperm
hücrelerinde DNA kırıklarının artış göstermesi “döllenme”yi, “embriyo
gelişimi”ni ve “üreme başarısı”nı olumsuz yönde etkiliyor. Bu nedenle,
spermler üzerinde DNA kırıklarının incelenmesi hem doğal üreme
şansının, hem de üremeye yardımcı tedavi yöntemleriyle gebelik şansının
ne olabileceğinin tahmin edilebilmesi açısından yararlı oluyor. Anne ve
baba adayları bebek sahibi olmaya karar verdikleri zaman spermde DNA
hasarını ölçtürebilir, tedavi görmelerinin gerekip gerekmediğini
anlayabilir ve aldıkları neticeye göre gerekli ise uygun tedaviyi seçme
şansına sahip olabilir.

Sperm DNA Zincir Kırıklarının İncelenmesinin Yararları Nedir?

Sperm
sayısı, hareketliliği ve morfolojik özellikleri normal olan erkeklerde
bile artan DNA kırıkları ortaya çıkabiliyor ve bu erkeklerin baba
olması güçleşiyor.
Tüp bebek – mikroenjeksiyon ve aşılama tedavisine
başlayacak olan çiftlerin “sperm DNA kırıklarının incelenmesi”, bu
çiftlerin tedavi sonucunda kötü sürprizler ile karşılaşmalarının önüne
geçebilir ve hatta başarılı sonuç alma şansı olmayan çiftlerin zor
tedaviler ile gerek maddi gerek manevi açıdan yıpranmalarının önüne
geçilmesi mümkün olabilir.

Bu çiftler aynı zamanda ileri sperm
seçme yöntemlerinden de yarar görebilirler. Sperm DNA kırıklarının
incelenmesi, doktorlara ve embriyologlara yol göstererek, sağlıklı,
hasarsız spermleri seçebilmelerinde son yıllarda ortaya çıkan yeni
tekniklere (MACS, IMSI, PICSI gibi…) başvurmaları açısından yardımcı
olmaktadır.

Sperm DNA'sında Kırık Oluşmasının Nedenleri

Birçok
hayvan deneyinde radyasyon, sigara kullanımı, sağlıksız yaşam
koşulları, zirai mücadelede kullanılan maddeler ve zehirli
kimyasalların sperm üzerine olumsuz etki yaptığı ve bunun da üreme
başarısını azalttığı belirlenmiştir. Spermin üretilmesi sırasında,
olgunlaşmanın tamamlanmamış olması veya spermin olgunlaşması sırasında
düzenlenmeleri gereken bazı proteinlerin eksik ve yanlış düzenlenmeleri
de DNA kırıklarına neden olabilir. Dahası, sperm DNA'sı üzerinde
meydana gelen hasar hem oluşan embriyonun genetik yapısını ve
gelişimini bozuyor hem de sonraki nesillere aktarılabiliyor.

Spermde
DNA kırıklarının incelenmesi Maya Tüp Bebek Merkezi'nde 1 yıldır
uygulanıyor. Çalışmalarımızda spermde DNA hasarının çok yüksek olduğu
erkeklerde tüp bebek sonuçlarının olumsuz yönde etkilendiğini gördük.
Bunun yanı sıra, anne ve baba adayının tüm testleri normal bulunan ama
bebek sahibi olamayan bazı çiftlerin aslında sperm DNA'larının hasarlı
olduğuna tanık olduk. Bu çiftler eğer DNA incelemesini yaptırmamış
olsalardı muhtemelen doktorlarından “sizde bir sorun tespit edemedik”
yanıtını alacaklar ve bebek sahibi olabileceklerini düşünerek yıllarca
doğru tedaviyi almadan bekleyeceklerdi.

Teknik ülkemizde sınırlı
sayıda merkezde uygulanıyor. Maya Tüp Bebek Merkezi bu alanda ülkemizin
ilk merkezlerinden birisidir. Avrupa ve Amerika'da da yalnızca teknik
ve bilimsel altyapısı yeterli ileri merkezler tarafından
uygulanabiliyor. Testin uygulanması ve sonuçların yorumlanması belli
bir tecrübe gerektiriyor.
Spermde DNA testini kimler yaptırmalı?

Birçok
baba adayı bu testi yaptırarak durumları hakkında detaylı bilgi
alabilir. Tüm incelemeleri normal olan ancak bebek sahibi olamayan
çiftlerde sperm DNA'sının incelenmesi yerinde olacaktır. Bunun yanı
sıra, tüp bebek ve mikroenjeksiyon tedavileri uygulanmış ama sonuç
alınamamış çiftler de bu inceleme ile sperm hücreleri hakkında detaylı
bilgi sahibi olabilir ve ileri sperm seçme yöntemlerine başvurmaları
gerekip gerekmediğini belirleyebilirler.