Kpps Anayasa Bilgileri

[Duygusuzifade]

VATANDAŞLIK DERSİ

OSMANLI İMPARATORLUĞU VE ANAYASAL GELİŞMELER

1. Osmanlı İmparatorluğu döneminde ilk anayasal gelişme, 1808 tarihli “Sened-i İttifak”tır.
2. Mahmut döneminde, Alemdar Mustafa Paşa’nın önderliğinde merkezi
hükümetle ayanlar arasında imzalanmıştır. Anayasal nitelikte olmayan
bir belgedir.
2. Osmanlı döneminde anayasal gelişmelerin ikincisi, 1839 tarihli Tanzimat Fermanı’dır. Abdülmecit döneminde yapılmıştır.
3. Anayasal gelişmelerin 3.sü 1856 tarihli “Islahat Fermanı”dır. Abdülaziz döneminde yapılmıştır.

Bunlar hukuk devletine geçişin ilk adımlarıdır.

TÜRK ANAYASALARI

1876 ANAYASASI (KANUN-İ ESASİ)

1. Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk ve tek anayasasıdır.
2. İki meclisli bir anayasadır. (Meclis-i Ayan ve Meclisi Mebusan)
3. Heyeti Ayan üyelerini Padişah seçer.
4. Meclisi feshetme yetkisi Padişaha aittir.
5. 1908 yılında 2.Meşrutiyet’in ilanıyla yeniden anayasa ilan edilmiştir.
6. 1909’da bu anayasa da değişikliğe uğramıştır.
7. Türkler ilk defa bu anayasa ile seçme ve seçilme hakkını elde ettiler.
8. Yasama ve
Yürütme yetkileri Padişah’ın elinde toplandı. Yasama organı Ayan ve
Mebusan Meclisidir. Yürütme organı ise Bakanlar kurulundan
oluşmaktadır. Yürütmenin başında Padişah bulunur.
9. Bakanlar kurulunu atama ve görevine son verme yetkisi Padişah’a verildi.
10. Sürgün yetkisi padişaha verildi.

1909 ANAYASASI (8 AĞUSTOS 1909)

1. Padişah’ın yetkileri kısıtlandı.
2. 1876 Anayasasında meclisi fesh etme yetkisi Padişah’a verilmişti. Bu anayasada meclisi kapatma yetkisi meclise verildi.
3. Padişah’ın veto yetkisine sınırlama getirildi.
4. Vatandaşlara dernek, Parti ve Toplantı yapma hakkı tanındı.
5. Basından sansür kaldırıldı.

Bu anayasa 1876 Anayasa’sının değişikliğe uğramış biçimi olduğundan bazı kaynaklarda ayrı bir anayasa olarak geçmemektedir !


1921 ANAYASASI (TEŞKİLAT-I ESASİYE - 20 Ocak 1921)

1. Yasama, yürütme ve yargı güçleri TBMM’de toplanmıştır. (Güçler birliği)
2. Milli egemenlik ilkesinin kabul edildiği ilk anayasadır.
3. Türk tarihinin en kısa süreli anayasasıdır.
4. TBMM Başkanı aynı zamanda Devlet Başkanı’dır.
5. İlk ve tek yumuşak (kolay değiştirilebilir) anayasadır.
6. Kuvvetler birliği ilkesini benimsemiştir.
7. Hükümet, seçtiği vekiller tarafından yönetilir.
8. Seçimler iki yılda bir yapılır.

Milli egemenlik yolunda önemli bir adım atıldı !


Kuvvetler birliği ilkesi benimsenmiştir !


Meclis Hükümeti sistemini benimsenmiştir !


YORUMU

1. “Halk kendi
seçtiği vekillerle yönetiliyor” ki bu maddeden ayrı bir devletten bahs
edildiğinden, yeni bir devletin kurulduğunun hukuki yönden
belgelenmesidir.
2. Olağanüstü şartlarda hazırlanan, geçiş dönemi anayasasıdır.
3. Türkiye Cumhuriyetinin ilk anayasasıdır.
4. Bütün kuvvet ve kaynağını halktan alır.
5. Savaş nedeniyle bu anayasa kısa ve öz olmuştur.
6. Cumhuriyetin ilanı ile anayasaya bazı maddeler eklenmiştir.

Bu Anayasa; Mustafa Kemal’in Meclise değişik zamanlarda sunduğu önergelerden oluşmuştur !


Demokratik ve devrimci bir özellik taşır. Vatandaş haklarına yer vermez !


1923 DEĞİŞİKLİKLERİ

1. Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu açıkça belirtilmiştir.
2. Devletin dininin İslam, resmi dilinin Türkçe olduğu belirtilmiştir.
3. Cumhurbaşkanı, TBMM tarafından ve Başbakan, Cumhurbaşkanı tarafından atanacaktır.


1924 ANAYASASI (10 NİSAN 1924)

1. Egemenlik kayıtsız ve şartsız milletindir.
2. Devletin yönetim şekli Cumhuriyettir.
3. Devletin dini İslam, başkenti Ankara ve dili Türkçe’dir.
4. Devletin başkenti, rejimi ve bayrağı değiştirilemez.
5. Yasama ve Yürütme yetkileri meclise aittir.
6. Yargı, bağımsız mahkemelerce yürütülür.
7. Meclis;
yürütme yetkisini seçtiği Cumhurbaşkanı ve onun atadığı Bakanlar
kanalıyla kullanır. Meclis; hükümeti her zaman denetler.
8. Üst üste aynı kişi Cumhurbaşkanı seçilebilir.
9. Seçimler dört yılda bir yapılır.
10. Seçmen yaşı 18 olacaktır.

Devletin dini İslam
olduğu kabul edildiğinden bu anayasa laik değildir. Aynı zamanda diğer
anayasalardan ayrılan en önemli özelliğidir !


Yargının bağımsız mahkemelere verilmesi üzerine kısmen kuvvetler ayrılığı gerçekleşti !


İnkılapların yapılması ve değişen şartlar uygun bir anayasaya duyulan ihtiyaç sonucu hazırlandı !


1924 ANAYASASI ÜZERİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

1. Devletin dini İslam’dır maddesi 1928 yılında anayasadan çıkarıldı.

Bu değişimle birlikte laiklik gerçekleşti !

2. Seçmen yaşı 22’ye çıkarıldı.
3. Ormanlar devletleştirildi.
4. Kadınlara milletvekili olma hakkı tanındı.(1934)
5. ****** ilkeleri anayasaya girdi.
6. Laiklik anayasaya girdi. (1937)
7. Toprak reformu yapıldı.
ÖZELLİKLERİ
1. 1924 anayasası beş kez değişikliğe uğradı.
2. En uzun süreli anayasadır.
3. En çok değişiklik yapılan anayasadır.
4. Kişi hak ve özgürlükler tanınır.
5. Sosyal haklara yer verilmez
1961 ANAYASASI (9 Temmuz 1961)

1. İki meclisli parlamento ( millet meclisi ve Cumhuriyet Senatosu) sistemini kabul etmiştir.
2. Kuvvetler ayrılığı prensibi getirildi.
3. Yürütme organı Cumhurbaşkanı ve Bakanlar kurulundan oluşur.
4. Meclis yasaların kabulünde son söze sahiptir.
5. Hukuk devleti ilkesi benimsenmiştir.
6. Sosyal Devlet anlayışı benimsenmiştir.
7. Seçimlerin; serbest, eşit, gizli, tek dereceli genel oy ilkelerine göre yapılacağı belirtilmiştir.
8. Çoğunlukçu demokrasi anlayışından çoğulcu demokrasi anlayışına geçildi.
9. Temel hak ve
hürriyetlerle ilgili geniş düzenlemelere yer verilmiştir. Temel hak ve
hürriyetlerin hangi hallerde sınırlandırılacağı belirtilmiştir.
10. Üniversitelere TRT’ye özerk statü tanındı.
11. Anayasa mahkemesi kuruldu
12. DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) kuruldu.
13. Milli Birlik komitesi kuruldu.
14. Millet meclisi ve Cumhuriyet senatosu olmak üzere iki meclisli sistem oluşturuldu.

İki meclisli sistem açıdan 1876 anayasasına benzemektedir !


1961 anayasası temel hak ve özgürlüklere geniş ve ayrıntılı olarak yer verilmiştir !


1982 ANAYASASI (18 EKİM 1982)

1. Yürütme organı güçlendirildi.
2. Cumhuriyet senatosu kaldırıldı.
3. Meclis 400 üyeden oluşmaktadır.
4. Türk ve Tarih kurumları birleştirildi.
5. Milletvekilleri beş yılda bir Cumhurbaşkanı da yedi yılda bir seçilecek.
6. Kuvvetler ayrılığı ilkesi benimsendi.
7. Ayrıntılı düzenleme var.
8. Mecliste karar almak kolay.
9. Katılımcı demokrasi var.
10. Diyanet işleri başkanlığı kuruldu.

NİTELİKLERİ

1. ****** milliyetçiliği
2. Demokratik devlet
3. Laik devlet
4. Sosyal devlet
5. Hukuk devleti
6. İnsan haklarına saygılı

1924, 1961 VE 1982 ANAYASALARININ ORTAK ÖZELLİKLERİ

1. Ulusal Hakimiyeti her şeyin üstünde tutma,
2. TBMM’nin üstünlüğünü koruma,
3. Cumhuriyet rejiminin değiştirilemez olması.

T. C ANAYASASI (18 EKİM 1982)

Kuvvetler Ayrımı:
Devlet organları arasında üstünlük anlamına gelmeyip; devlet yetki ve
görevlerinin kullanılmasından ibaret olması ve bununla sınırlı medeni
işbölümü-işbirliğinin bulunması; üstünlüğün ancak Anayasa ve kanunlarda
bulunmasıdır.

• 1982 Anayasasında 177 madde bulunmaktadır.
  
• 16 geçici madde vardır. Toplam 193 madde 7 kısımdan oluşmaktadır.
  
• Başlangıç kısmı anayasa metnine dâhildir.
  

1. Kısım

Genel Esaslar

M.1-Devletin Şekli:
Türkiye Devleti bir cumhuriyettir.

M.2-Cumhuriyetin Nitelikleri:
Türkiye Cumhuriyeti; ****** milliyetçiliğine bağlı, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir.

M.3-Devletin Bütünlüğü, Resmi Dili, Bayrağı, Milli Marşı ve Başkenti:
Türkiye Devleti, ülkesi
ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Bayrağı, şekli kanunda belirtilen,
beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli marşı, “İstiklal Marşı’dır.
Başkenti Ankara’dır.

1982 anayasasındaki değiştirilemeyecek hükümler şunlardır :

1. Milli marşı İstiklal Marşı’dır.
2. Başkenti Ankara’dır.
3. Bayrağı ay yıldızlı bayraktır.
4. Türkiye; devleti ve milletiyle bölünmez bir bütündür.
5. Dili Türkçe’dir.
6. Türkiye devleti bir cumhuriyettir.

M.6.Egemenlik: Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Türk milleti egemenliğini yetkili organ eliyle kullanır.

M.7-Yasama:
Yasama yetkisi, Türk milleti adına TBMM’nindir. Bu yetki devredilemez.

M.8-Yürütme:
Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu’na aittir.

M.9-Yargı:
Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır.

M.11-Anayasanın Bağlayıcılığı ve Üstünlüğü:
Anayasa hükümleri
yasama yürütme yargı organlarını idari makamları ve diğer kuruluş ve
kişileri bağlar. Kanunlar Anayasaya aykırı olamazlar.

Temel hak ve hürriyetlerin nitelikleri:

1. Dokunulmaz
2. Devredilmez
3. Vazgeçilmez

M.13-Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması:
—Temel hak ve
hürriyetler, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünün, milli
egemenliğin, milli güvenliğin, kamu düzeninin, genel asayişin, genel
ahlak ve sağlığın korunması amacıyla anayasanın sözüne ve ruhuna uygun
olarak ancak kanunla sınırlandırılabilir.
—Temel hak ve
hürriyetlerle ilgili sınırlama demokratik toplum düzeninin gereklerine
aykırı olamaz öngörüldüğü amaç dışı kullanılamaz
— Suç ve ceza geçmişe yürütülemez suçluluğu mahkeme kararıyla saptanana dek kimse suçlu sayılmaz
—Yabancıların temel hak ve özgürlükleri milletlerarası hukuka uygun kanunla sınırlanabilir.

Temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması:

Bu durumlarda temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen durdurulabilir.

1. Savaş
2. Seferberlik
3. Sıkıyönetim
4. Olağanüstü hal

Ancak bu dört durumda bile:

1. Kişinin yasam hakkına maddi ve manevi varlığının bütününe dokunulamaz.
2. Kimse din, vicdan, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz.

TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN SINIFLANDIRILMASI

Kişinin hak ve ödevleri:

1. Kişinin maddi ve manevi varlığının dokunulmazlığı
2. Zorla çalıştırma yasağı
3. Kişi hürriyeti ve güvenliği
4. Özel hayatın gizliliği
5. Konut dokunulmazlığı
6. Haberleşme hürriyeti
7. Yerleşme ve seyahat hürriyeti
8. Din ve vicdan hürriyeti
9. Düşünce ve kanaat hürriyeti
10. Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti
11. Bilim ve sanat hürriyeti
12. Basın
hürriyeti, Süreli ve süresiz yayın hakkı, Basın araçlarının korunması,
Kamu tüzel kişilerinin elindeki basın dışı kitle haberleşme
araçlarından yararlanma hakkı
13. Düzeltme ve cevap hakkı
14. Dernek kurma hürriyeti, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı
15. Mülkiyet hakkı
16. Hak arama hürriyeti, Kanuni hâkim güvencesi, Suç ve cezalara ilişkin düzenleme, İspat hakkı
17. Temel hak ve hürriyetlerin korunması

—Zorla çalıştırılma
yasağında hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Ancak hükümlülük, tutukluluk
ve olağanüstü hallerde vatandaşlık ödevinden kaynaklanan çalışmalar
istisnadır.
—Herkes kişi hürriyeti ve güvenliğine sahiptir Hâkim kararı olmadan yakalama, ancak suçüstü ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde yapılır.
—Yakalanan ve tutuklanan kişi 48 saatte, toplu olarak işlenen suçlarda 4 gün içerisinde hâkim karşısına çıkarılır.

—Tıbbı zorunluluklar ve
kanunda yazılı haller dışında kısının vücut bütünlüğüne dokunulamaz
rızası olmadan bilimsel tıbbı deneylere tabı tutulamaz.

Özel hayatın gizliliği:

Konut dokunulmazlığı,
haberleşme hürriyeti, basın hürriyeti, süreli ve süresiz yayın hakkı,
dernek kurma hürriyeti hakları milli güvenlik, kamu düzeni, suç
işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlakın korunması veya
başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebepleriyle hâkim
kararıyla sınırlandırılabilir.

M.20.Hakım kararı olmadan kimsenin ustu özel kâğıdı, eşyası aranamaz.
M.23.Vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti vatandaşlık ödevi, ceza soruşturması veya kovuşturması sebebiyle sınırlandırılabilir.
M.26.Düşüncenin açıklanması ve yayınlanmasında kanunda yasaklanmış bir dil kullanılamaz
M.32.Düzeltme cevap verme yayını yapılmazsa hakım 7 gün içinde düzeltme yayınının gerekip gerekmediğine karar verir.
Dernekler kanunun öngördüğü hallerde hakım kararıyla kapatılır.
M.34 Herkes önceden izin almadan silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkına sahiptir.
M.35.Mülkiyet hakkı ancak kamu yararı amacıyla kanunla sınırlandırılır.

SOSYAL VE EKONOMİK HAKLAR

1. Ailenin korunması
2. Eğitim ve öğrenim hakkı
3. Kıyılardan yararlanma hakkı
4. Kamulaştırma
5. Devletleştirme
6. Özelleştirme
7. Çalışma ve sözleşme hürriyeti
8. Çalışma hakkı ve ödevi
9. Dinlenme hakkı
10. Sendika kurma hakkı
11. Toplu iş sözleşmesi hakkı
12. Grev ve lokavt hakkı
13. Ücrette adaletin sağlanması
14. Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması
15. Konut hakkı
16. Gençliğin korunması ve sporun geliştirilmesi
17. Sosyal güvenlik hakkı
18. Tarih kültür ve tabiat varlıklarının korunması
19. Sanatın ve sanatçının korunması
20. Devletin iktisadi ve sosyal ödevlerinin sınırları

M.46 kamulaştırma:Devlet ve kamu tüzel kişilerikamu yararı nedeniyle karşılıklarını peşin ödemek şartıyla özel mülkiyettebulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını kamulaştırabilir.

1. Tarım reformunda
2. Büyük enerji sulama projelerinde.
3. İskân projeleri
4. Yeni orman alanlarının açılması
5. Kıyıların korunması ve turizm de taksitle ödeme 5 yıl içinde yapılır en yüksek faizle ödenir.
6. Çiftçiye ait arazı kamulaştırması peşin ödenir.

M.51 İşçi ve ıs verenler birden fazla sendikaya üye olamaz:
—İsçi sendika ve üst kuruluşlarında yönetici olmak için işçi olarak 10 yıl bir fiil çalışmak gerekir.
—Grev ve lokavtta
uyuşmazlık yüksek hakem kurulunca çözülür uyuşmazlığın her sefasında
başvurulur, kararları kesindir, bozulamaz. Sıyası amaçlı grev ve lokavt
yapılamaz
—Çalışanlar ve
işverenler önceden izin almaksızın sendika kurabilir, üye olabilir,
üyelikten çekilebilir. Sendika kurma hakkı milli güvenlik kamu düzeni,
suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlak nedenleriyle
kanunla sınırlandırılabilir.

M52 İşçiler ve iş verenler karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarda çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptir. Aynı iş yerinde aynı dönem için birden fazla toplu iş sözleşmesi yapılamaz

M65 Devlet iktisadi ve sosyal ödevlerini mali kaynaklarını yeterliliği ölçüsünde yerine getirir.

SOSYAL GUVENLIK BAKIMINDAN DEVLET TARAFINDAN KORUNMASI GEREKENLER

1. Harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri
2. Malul ve gaziler
3. Sakatlar
4. Yaslılar
5. Korunmaya muhtaç çocuklar

Siyasi haklar ve ödevler:

1. Türk vatandaşlığı
2. Seçme ve seçilme ve siyasi faaliyetlerde bulunma
3. Siyasi parti kurma, partilere girme ve partiden ayrılma hakkı
4. Kamu hizmetine girme hakkı
5. Vatan hizmeti
6. Vergi ödeme
7. Dilekçe hakkı

Türk anadan veya Türk babadan doğan herkes Türk’tür.Vatandaşlıktan çıkarılma kararına karşı yargı yolu kapatılamaz.

M.67 Seçimlerin yapılma şekli:

Seçimler ve halk oylaması:
1. Serbest.
2. Eşit.
3. Gizli.
4. Tek dereceli.
5. Genel oy
6. Acık sayım ve döküm esasına göre.

Yargı yönetim ve denetimindedir. İtirazlar YSK (Yüksek Seçim Kuruluna)yapılır.

—18 yaşını dolduran her Türk vatandaşı seçme ve halk oylamasına katılma hakkına sahiptir.
—Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde yapılan seçimlerde uygulanmaz.

Oy kullanamayacak kişiler:

1. Silâh altında bulunan erbaş ve erler
2. Askeri öğrenciler
3. Taksirli suçlar hariç olmak üzere hükümlüler oy kullanamaz. Ancak tutuklular oy kullanabilir.

M.68-Siyasi partiye üyelik:
Siyasi partiye üye olabilmek için 18 yasını doldurmuş olmak gerekir.Siyasi partiler önceden izin almaksızın kurulurlar.

SIYASI PARTIYE UYE OLAMAYACAK KISILER.
1.Hakım ve savcılar.
2 Sayıştay dahil olmak üzere yüksek yargı organları mensupları
3 Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurlar
4 Isçı olmayan diğer kamu görevlileri
5.TSK mensupları
6 Yüksek öğretim öncesi öğrenciler.

M.69.SIYASI PARTILERIN UYACAKLARI ESASLAR.
1 Sıyası partiler ticari faaliyetlerde bulunamazlar.
2 Sıyası partilerin malı denetimini Anayasa mahkemesi yapar.
3.Sıyası partilerin kapatılması Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının açacağı dava üzerine Anayasa Mahkemesi tarafından kesin karara bağlanır.
—Siyasi partilerin tüzük
ve programları devletin bağımsızlığına, ülkesi ve milletiyle bölünmez
bütünlüğüne, insan haklarına, eşitlik ve hukuk devleti ilkelerine
millet egemenliğine ve laik cumhuriyet ilkelerine aykırı olamaz. Aykırı
olması hali temelli kapatma sebebidir. Anayasa mah. dava konusu
fiillerin ağılığına göre siyasi partinin devlet yardımından tamamen
veya kısmen yoksun bırakılmasına karar verebilir.
4.Temelli kapatılan bir parti bir başka adla acılamaz
5 Sıyası partinin
kapatılmasına sebep olanlar 5 yıl sureyle bir baksa partinin kurucu
üyesi olamazlar. Anayasa mahkemesinin temelli kapatmaya ilişkin kesin
kararının resmi gazetede yayınlanmasıyla sure başlar.
6Yabancı devlet kuruluşları, gerçek veya tüzel kişilerden maddi yardım alamazlar.
NOT: Siyasi partinin kapatılmasında Anayasa mahkemesinin 3/5 oyu şart koşulmuştur.

—Mal Bildirimi:
Kamu hizmetine girenlerin mal bildiriminde bulunmaları kanunla
düzenlenir. Yasama ve yürütme organlarında görev alanlar bundan istisna
edilemez.
—Vatan hizmeti her Türkün hakkı ve ödevidir
—Vergi ödevi:-Herkes mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür.
—Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı gerekir
—Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır.
—Vergi, resim, harç veya
benzeri yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirim oranlarında
değişiklik yapmak yetkisi Bakanlar Kuruluna verilebilir.
—Dilekçe Hakkı:
Vatandaşlar ve karşılık esası gözetilmek kaydıyla yabancılar
kendileriyle veya kamuyla ilgili şikâyetlerini yetkili makamlara veya
TBMM ne bildirebilirler.
.
TBMM
Genel oyla seçilen 550 milletvekilinden oluşur

MILLET VEKILI SECILME YETERLILIKLERI:
1–30 yaşını doldurmuş olmak.
2 En az ilk okul mezunu olmak
3 Askerlik hizmetini yapmış olmak
4Kamu hizmetinden yasaklanmamış olmak
5 Taksirli suçlar hariç 1 yıldan fazla hapis yatmamış olmak
6Yuz kızartıcı suç islememek
7 Devlet sırrını açığa vurmamış olmak
8 İdeolojik ve anarşik suçlara katılmamak
9 Kısıtlı olmamak

M.77.SECIMLER
—Seçimler 5 yılda bir yapılır
—Meclis veya gerekli şartların oluşması halinde Cumhurbaşkanı bu süre dolmadan seçimlerin yenilenmesine karar verebilir
—Yenilenmesine karar verilen meclisin yetkileri yeni meclisin seçilmesine kadar sürer.
—TBMM SEÇİMLERİNİN GERİYE BIRAKILMASI: Savas nedeniyle seçimler TBMM tarafından 1 yıl ertelenebilir.(GERİYE BIRAKILIR)

ARA SECIM:
—TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde ara seçime gidilir.
—Her seçim döneminde 1 kez yapılabilir.
—Genel seçimler yapıldıktan sonra 30 ay geçmeden ara secime gidilemez
-Boşalan üyeliklerin sayısı üye tam sayısının % 5 ını bulduğunda ara seçime 3 ay içinde gidilir.
—Genel secime 1 yıl kala ara seçime gidilmez.
—Seçimlerin genel
yönetim ve denetimi Yüksek Seçim Kuruluna aittir. YSK 7 asıl 4 yedek
üyeden oluşur.6sı Yargıtay, 5 i Danıştay dan seçilir.

—Milletvekilleri bütün milleti temsil eder.

Üyelikle Bağdaşmayan İşler:
1.Devlet ve kamu tüzel kişilerinde ve bunlara bağlı kuruluşların doğrudan veya dolaylı katıldığı teşebbüs ve ortaklıkların,
2.Kamu yararına çalışan
derneklerin ve devletten yardım alan vakıfların kamu meslek
kuruluşları,sendika ve bunların üst kuruluşları ve teşebbüslerinde
yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar ,vekil olamazlar.
3.TBMM üyeleri yürütme
organının teklif inha atama veya onamasına bağlı resmi veya özel bir
işte görevlendirilemezler. Bir üyenin belli bir konuda 6 ayı aşmamak
üzere Bakanlar Kurulunca geçici bir görevi kabul etmesi meclis kararına
bağlıdır.

Yasama Sorumsuzluğu ve Dokunulmazlığı:

Yasama sorumsuzluğu: TBMM üyeleri meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden; o
oturumdaki başkanlık divanının teklifi üzerine meclisçe başka karar
alınmadıkça bunları meclis dışında tekrarlamak ve açıklamaktan sorumlu
tutulamazlar. Yasama sorumsuzluğu en kısa tanımıyla milletvekillerinin
söz hürriyetini korur.
Hayat boyu sürecek olan sorumsuzluk milletvekilini cezai takibatlara karşı mutlak olarak korur.
Sorumsuzluğun meclis veya başka bir organ tarafından kaldırılması söz konusu değildir.
Yasama Dokunulmazlığı:
Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili meclis kararı olmadıkça tutulamaz, tutuklanamaz, sorguya çekilemez ve yargılanamaz.
Ağır cezayı gerektiren
suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlamak kaydıyla
anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır.
Seçimden önce veya sonra milletvekiline verilmiş bir ceza hükmünün uygulanması üyeliğin sona ermesine bırakılır.
Dokunulmazlığı kaldırılan üye tekrar seçilirse başka bir işleme gerek olmadan dokunulmazlığını elde eder.
TBMM siyasi parti guruplarından yasama dokunulmazlığı ile ilgili görüşme yapılamaz.
Dokunulmazlığı
kaldırılan bir milletvekilinin hangi fiilden yargılanacaksa onunla
sınırlı olarak hakkında kovuşturma yapılabilir.
Sorumsuzluk mutlak, dokunulmazlık nispidir.
Sorumsuzluk devamlı dokunulmazlık geçicidir.

Milletvekilliğinin Sona ermesi:
1.Seçimlerin sona ermesi.
2.Ölüm.
3.Milletvekilinin cumhurbaşkanı seçilmesi
4.Milletvekilinin yerel yönetim organlarına seçilmesi.,

Milletvekilliliğinin Düşmesi:
1.Milletvekilinin istifa etmesi(TBMM Başkanlık Divanının tespiti ile Meclis Genel Kurulunca kararlaştırılır)
2. Kesin hüküm giyme veya kısıtlanma haline düşmesi. Kesin mahkeme kararının genel kurula bildirilmesi.
3. Milletvekilliği ile bağdaşmayan bir görev veya hizmeti sürdürmek(Genel Kurulda gizli oyla karar verilir)
4.Meclis çalışmalarına
özürsüz ve izinsiz olarak bir ay içerisinde toplam 5 bileşim günü
katılmamak.Meclis Başkanlık Divanının tespiti üzerine Genel Kurul üye
tam sayısının salt çoğunluğu ile karar verir.
5.Partisinin temelli
kapatılmasına sebep olan, milletvekili Anayasa Mahkemesinin temelli
kapatılmasına ilişkin kesin kararını resmi gazetede yayınlandıktan
itibaren düşer.

Üyeliğin düşmesine kural olarak meclis genel kurulu gizli oyla karar verir.
—Milletvekilliği düşen vekil 7 gün içerisinde Anayasa mahkemesine başvurur. Anayasa mahkemesi 15 gün içinde karar verir.

Ödenek ve yolluklar:
Ödeneğin aylık tutarı en yüksek devlet memurunun almakta olduğu miktarın ;yollukta ödenek miktarının yarısını aşamaz.
Ödenek ve yollukların en çok 3 aylığı önceden ödenir.

M.87 TBMM NIN GOREVLERI
1 Kanun koymak değiştirmek ve kaldırmak.
2 Bakanlar Kurulu ve bakanları denetlemek başbakan dahildir.
3 Bakanlar kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yatkısı vermek
4 Bütçe ve kasın hesap kanunlarını görüşüp karara bağlamak.
5 Para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek
6 Milletler arası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak.
7 Genel ve özel af ilanına karar vermek.(Üye tamsayısının 3/5 çoğunluğu ile karar verilir.)
8 Kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar vermek

M.88.KANUN TEKLIFI VE GORUSULMESI:
Yasama işlemleri kanunlar ve parlamento kararları olmak üzere ikiye ayrılır.
Parlamento kararları kanun dışındaki bütün işlemleri kapsar ve yargı denetimi dışındadır.

Kanunları yapma yetkisi:
1.Bakanlar kurulu……………….kanun tasarısı
2.Milletvekilleri………………… kanun teklifi yaparlar.

TBMM DE ŞEKLİ KANUN NİTELİĞİNDEKİ İŞLEMLER:
1.Bütçe ve kesin hesap kanunlarını kabul etmek
2.Para basılmasına karar vermek.
3.Genel ve özel af ilan etmek
4.Ölüm cezalarının yerine getirilmesi.
5.Uluslararası anlaşmaları onamak.

TBMM DE PARLAMENTO KARARLARI NİTELİĞİNDEKİ İŞLEMLER:
1.İç tüzük yapma ve değiştirme.
2.Yasama dokunulmazlığının kabul edilmesi
3.Meclis üyeliğinin düşürülmesi.
4.Başkan ve başkanlık divanını seçmek.
5.Gensoru, güven oylaması ve meclis araştırmasını soruşturmak.
6.Savaş ilanına ve silahlı kuvvetlerin kullanılmasına karar vermek.
7.OHAL ve sıkıyönetimi onaylamak.
Kanunların hepsi cumhurbaşkanı tarafından onaylanırken parlamento kararlarında böyle bir imzaya gerek yoktur.
Cumhurbaşkanı TBMM ce
kabul edilen kanunları 15 gün içinde yayınlar yayınlamasını kısmen veya
tamamen uygun bulmadığı kanunları TBMM ye geri gönderir.
TBMM geri gönderilen kanunu aynen kabul ederse cumhurbaşkanınca yayınlanır.
Meclis geri gönderilen kanunda değişiklik yaparsa cumhurbaşkanı değiştirilen kanunu tekrar meclise geri gönderebilir.
Cumhurbaşkanınca kısmen uygun bulmama durumunda TBMM sadece uygun bulmadığı maddeleri görüşebilir.

Milletlerarası anlaşmaları uygun bulma:
Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası anlaşmalar kanun hükmündedir.
Anayasaya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurulamaz.
1961 ve 1982 Anayasaları
milletlerarası anlaşmaları yapma yetkisini yürütme organına, onaylama
yetkisini cumhurbaşkanına vermiştir.
Ancak cumhurbaşkanın onaylaması TBMM nin onaylamayı bir kanuna uygun bulması gerekir.
Milletlerarası bir
anlaşmaya dayanan uygulama anlaşmaları ile kanunun verdiği bir yetkiye
dayanılarak yapılan ekonomik, ticari, teknik ve idari anlaşmaların TBMM
tarafından uygun bulunması koşulu aranmamaktadır. ancak bu anlaşmalar
yayımlanmadan yürürlüğe konulamaz.
Türk kanunlarında
değişiklik getiren milletlerarası antlaşmaların mutlaka TBMM ce uygun
bulunması gerekir. Ekonomik ticari ve teknik ilişkileri düzenleyen ve
süresi 1 yılı aşmayan antlaşmalar devlet maliyesine yük getirmemek,
kişi hallerine ve Türklerin yabancı memleketteki mülkiyet haklarına
dokunmamak şartıyla yayınlanmayla yürürlüğe konar bu taktirde bu
antlaşmalar TBMM ye sunulur.

KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME CIKARMA YETKİSİ:

Yetki Bakımından:KHK çıkarma yetkisi Bakanlar Kuruluna aittir.
Ohal ve sıkıyönetim KHK lerinde yetki ise cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan bakanlar kuruluna aittir.

Yetki kanunu bakımından:
Bakanlar Kurulu
kendiliğinden KHK çıkaramaz. TBMM nin bir yetki kanunu çıkarması
gerekir. Ancak ohal ve sıkıyönetim dönemlerinde yetki kanununa gerek
olmadan KHK çıkartılabilir.
Yetki Kanunun içeriği:
1.Konusu
2.Amacı
3.Kapsamı
4.İlkeleri
5.Süresi açıkça belirtilmelidir.
6.Birden fazla KHK çıkarılabilip çıkarılamayacağı belirtilmelidir.

KHK lerin çıkarma yetkisinin sona ermesi:
1.Yetki kanunun belirlediği sürenin dolması.
2.Yeni bir kanunla yetki kanununun yürürlükten kalkması
3.Yetki kanununda belirlenen sayıda KHK çıkarılması
Ancak Bakanlar kurulunun
istifası, Bakanlar kurulunun Gensoru ile düşürülmesi, Yasama döneminin
bitmesi durumlarında yetki sona ermez.

Konu bakımından:
KHK lerde temel haklar
,kişi hakları ve ödevleri ve siyasi hak ve ödevler düzenlenemez .KHK
ile bakanlar kuruluna bütçe değişiklik yetkisi verilemez.
Ohal ve sıkıyönetim bunun istisnalarıdır.

Denetim bakımından:
KHK yargısal denetimi Anayasa mahkemesi tarafından yapılır.
Ohal ve sıkıyönetim KHK hakkında Anayasaya aykırılık iddiasıyla Anayasa mahkemesine dava açılamaz.

Şekil ve usul bakımından:
KHK resmi gazetede yayınlandıkları gün yürürlüğe girerler.
Ancak yürürlük tarihi
daha sonraki bir tarihte gösterilebilir. Kararnameler RG de
yayınlandıkları gün TBMM ye sunulurlar sunulmazsa aynı gün yürürlükten
kalkarlar. TBMM tarafından reddedilen KHK ise ret kararının RG de
yayınlandığı tarihte yayından kalkarlar.

Savaş hali ilanı ve silahlı kuvvetlerin kullanılmasına izin verme:

M.92.Savaş hali ilanına
ve TSK nın yabancı ülkelere gönderilmesine ve yabancı devlet silahlı
kuvvetlerinin Türkiye’de bulunmasına TBMM karar verir.
TBMM tatilde veya ara
vermede iken ülkenin ani silahlı saldırıya uğraması durumunda TSK nın
kullanılmasına Cumhurbaşkanı da karar verir.